Din Kültürü Ahlak Bilgisi Dersi 10 Sınıflar Maarif modeli kapsamında 1. Dönem 2. Yazılı sınavı Çalışma Soruları
1-İhsan, Allah’a, O’nu gözünle görür gibi ibadet etmendir. Zira sen O’nu görmesen de O, seni görüyor.”
Yukarıda tanımı verilen kavramın farkında olan bir insanın yaşamında ne gibi etkiler oluşur?
Her an görüldüğünün ve yaptığı her davranışının kayıt altına alındığına inanan bir insan davranışlarına dikkat ederek hesabını veremeyeceği hususlardan kaçınır. Allah’ın sevgisini kaybettirecek yaklaşımlardan uzak durur. Yani iyi bir insan ve Müslüman olmanın yollarını arar.
2-“Ben, cinleri ve insanları ancak beni tanısınlar, bana kulluk etsinler diye yarattım.” Zariyat/56
Ayette insanların yaratılış amacıyla ilgili hangi hususlara vurgu yapılmaktadır yazarak kısaca açıklayınız.
Allah’ı tanımak; Allah’ın her türlü eksik sıfatlardan uzak, ortağı olmayan ne doğmuş ne de doğurulmuş olmayan, zatında ve sıfatlarında eşsiz ve tek olduğunun farkında olmak.
Kulluk; Zatı itibarıyla ibadete layık olduğuna inanıp, yaşantımızın merkezine koyarak O’nun emir ve yasaklarıyla şekillenmiş bir yaşam felsefesi oluşturmak.
3-İnsanın Allah’ın ile irtibatı hangi hususlarla gerçekleşir?
İbadet, dua, Kur’an okumak ve tövbe
4-“Kul, Rabbine en çok secdedeyken yakın olur. O halde siz, secde ettiğinizde duayı çok yapın.”
Hadiste insanın, Allah’a en çok secdedeyken yakın olduğu bildirilmektedir. İnsanın secdedeyken Allah’a yakın olmasını kısaca açıklayınız.
Secde boyun eğme, büyüklüğün karşısında acizliği itiraf etmektir. İnanan insan Allah’tan başkasının huzurunda secdeye varmaz. Bu da inanan-Allah ilişkisi açısından önemli bir husustur. İşte secde kulun Allah’ın büyüklüğünü kabul edip onun razı olmayacağı işlerden uzak durmasını ifade eder. Aslında Allah’ın büyüklüğünü kabul eden insan her an Allah’ın huzurunda secde halindedir.
5“Dua ibadetin özüdür,” hadisinde belirtilmek istenen hususu açıklayınız.
Dua, kulun, rabbinin karşısında acizliğini itiraf etmesidir. Allah’ın karşısında acizliğini itiraf etmeyenin hiçbir ibadeti Allah’ın rızasına uygun olmayacaktır.
6-“O kitap (Kur’an) ki; onda hiçbir şüphe yoktur. O takva sahipleri için hidayet rehberi, yol göstericidir.”
Ayette Kur’an’ın hangi özelliklerinden bahsedilmektedir?
Kendi içinde tutarlı oluşundan- Çelişki olmamasından- inananlar için yaşam rehberi oluşundan
7-“Kim Kur’an okur, ezberler ve helalini helal, haramını haram kabul ederse (ondaki hükümleri itirazsız kabullenir ve ona göre amel ederse) Allah, onu cennetine koyar.”
Hadiste Kur’an’ın cennet yolu oluşu hangi hususlarla açıklanmaktadır?
Okumak- ezberlemek- helal ve haramına dikkat etmek.
8-Nasuh tövbe, kişinin işlediği günahtan samimi pişmanlık duyup, Allah’tan af talep etmesi ve bir daha günah işlememekte kararlı olmasıdır.
Nasuh tövbeyi yaşamımızdan bir örnekle açıklayınız.
Namaz kılmayan bir insan kılmadığı namazdan dolayı pişmanlık duyup, Allah’tan bağışlanma diler. Ve o bağışlanma dileğinden sonra namazlarına dikkat eder. Bir daha namazı terk etmez. Nasuh tövbe yapılan günahları terk edip, o günaha bir daha dönmemek üzere söz vermektir.
9-“O (Allah ki) ölüden diriyi ve diriden ölüyü çıkarıyor. Yeryüzünü de ölümünün ardından canlandırıyor. İşte siz de böyle (diriltilip kabirlerinizden) çıkarılacaksınız.” Rum/19
Ayette yeniden dirilişin delilleri olarak ortaya konan olayları kısaca açıklayınız.
Ölüden dirinin, diriden ölünün çıkması; tavuk canlı ve diri ondan yumurtanın çıkması, cansız olan yumurtadan da civcivin çıkması ve buna benzer birçok olay. Kışın tabiatın canlılığını kaybedip bir nevi ölü haline gelmesinin ardından baharda yeşermesi. Bunlar Allah’ın insanları yeniden diriltmesine gücünün yeteceğine birer örnektir.
10-Allah’ın zati sıfatını açıklayarak Beka sıfatının neden zati sıfatlardan olduğunu kısaca belirtiniz.
Zati Sıfat; sadece Allah’ta bulunan ve başka varlıklarda bulunması mümkün olmayan sıfatlardır. Beka sıfatı; Allah’ın sonsuz, ölümsüz ve hiçbir şekilde yok olmayacağını belirten sıfatıdır. Beka sıfatının Zati sıfatlarda olmasının sebebi ise Allah’tan başka hiçbir varlığın ölümsüz olmayacağı içindir.
11-Subuti sıfatı açıklayarak tekvin sıfatının ne anlama geldiğini belirtiniz. Tekvin sıfatının subuti sıfatlar içinde oluşunu açıklayınız. 15 puan
Subuti sıfat; Allah’ta eşsiz ve sınırsız bir şekilde bulunurken insanlarda sınırlı olarak bulunan sıfatlardır. Tekvin sıfatı Allah’ın yaratıcılığını belirtmektedir. Tekvin sıfatının subuti sıfatlar içinde yer almasının sebebi ise insanlarda yaratıcılığın icat, keşif gibi var olanlardan yola çıkılarak sınırlı bir şekilde olmasındandır.
12-Hz. Muhammed’in (as) gençlere karşı tutum ve davranışlarını bir örnekle açıklayınız.
Huneyn savaşı dönüşü, Mekke yakınlarında ikindi namazı için ezan okunurken, Ebu Mahzure ve arkadaşları ezanla alay edip eğlenirler. Bunu duyan peygamberimiz namazdan sonra onu ve arkadaşlarını çağırır. Cezalandırılacaklarından dolayı korkan gençlere peygamberimiz; “Kimin sesi daha yüksek çıkıyordu?” der. Herkes Ebu Mahzure’yi gösterir. Peygamberimiz ondan ezan okumasını ister. İlk önce isteksiz olan genç sonra ezanı okur. Sesi oldukça güzeldir. Bunun üzerine peygamberimiz ona Mekke’nin müezzini olmasını teklif eder. O da kabul eder. Bu yaklaşım gencin Müslüman olmasını sağladığı gibi neslinin de İslam ile tanışmasına vesile olur. Peygamberimiz gençleri anlayışla karşılayıp, yeteneklerini keşfetmede öncü bir isimdir.
13-Kur’an da anlatılan kıssalardan birisi de Hz. Musa ve kardeşi Harun’dur. Hz. Musa ve Hz. Harun firavuna hangi hususlarda tebliğde bulunmuşlardır.
Birincisi Allah’ın varlığını ve birliğini kabul etmesi, ikincisi ise İsrailoğullarını kendileriyle birlikte göndermesi.
14-Hz. İbrahim’in özelliklerinden beş tanesini yazınız.
Allah’ın dostu- Hanif inancına bağlı- putları kırıp insanları düşünmeye sevk etmesi-babasını saygıyla Allah’a çağırması- gök cisimlerini tanrı edinenlere tevhidi anlatması
15-Hz. Adem’in iyi oğlunun adını yazarak özelliklerini belirtiniz.
Habil iyi kardeş. Allah’ın emrine itaat eden, anne babasına saygılı, kıskançlıktan uzak bir genç.
16-Kur’an’da inanmış gençler olarak tanımlanan gençleri tanımlayan kavramı yazarak, mağarada uzun yıllar uyuyan gençleri önemli kılan husus nedir?
Ashab-ı Kehf. Kendisini ilah kabul eden zamanın yöneticisine ilah olmadığını söyleyerek, Allah’ın varlığına ve birliğine iman edip bu hususta büyük zulümlere katlanmalarıdır.
17-Bir genç olarak Hz. Muhammed (as) daha peygamber olmadan önce hangi özellikleriyle tanınıyordu?
Muhammed’ul Emin. Dürüst ve güvenilir oluşuyla. Hılful fudula katılarak haksızlıklarla mücadelesiyle. Toplumun içki, kumar, zina gibi kötü alışkanlıklarından uzak durması.
18-Hz. Yusuf’un kıssasını hatırladığımızda bir genç olarak onun tutum ve davranışlarından çıkarmamız gereken dersler nelerdir?
Allah sevgisi bütün sevgilerin üstündedir- bizi iffetsiz kılacak davranışlardan olabildiğince kaçınmalıyız- Allah’a gönülden bağlı olanlar Allah tarafından ödüllendirilir.
19-Kur’an’ı kerimde örnek olarak bahsedilen gençlerden beş tanesini yazınız.
Hz. İbrahim- Hz. İsmail- Hz. Yusuf- Ashab- Kehf- Hz. Meryem
20-Hz. Muhammed’in (as) hayatını göz önüne aldığımızda onu örnek alan bir insanın nasıl olması gerektiğini kısaca açıklayınız.
Allah’a karşı ibadet halinde bir kul- büyüklere saygılı bir genç- eşine karşı sevgi dolu bir eş- komşularına karşı yardımsever- çocuklarının eğitim ve öğretimiyle ilgili bir baba
21-Allah Teala saygısız davranışları olmayan, hayra yönelip kötülüğü terk eden, vakar sahibi, olgun genci sever,” bu hadisten çıkaracağımız beş davranışı yazınız.
Saygılı olmak- iyiliğe yönelmek- vakarlı, ağırbaşlı, yerine göre davranmasını bilmek- kötü davranışları terk etmek- olgun olmak, cahilce davranışlardan kaçınmak
22-Örnek ve rol model olan genç sahabelerden beş tanesini yazarak özelliklerini belirtiniz.
Hz. Ali; bilge ve kahraman Hz. Erkam bin Ebil Erkam; davetçi, fedakar, mücahit
Hz. Musab bin Umeyr; İslam’ın ilk öğretmeni, sancaktar, Usame bin Zeyd; komutan, peygamberin sevdiği kişi (Hıbbü Rasulullah) Muaz bin cebel; Yönetici, hafız, takva sahibi
23-Muaz bin Cebel bir konu hakkında hüküm verirken hangi yolu izlemiştir.
İlk önce Kur’an’ı temele almıştır. Sonra peygamberin hadislerine, sünnetine bakmıştır. Bunlarda da konuyla ilgili bir şey bulamazsa içtihat edeceğini söylemiştir.
24-Genç bir diplomat olan Cafer bin Ebi Talib’in özelliklerini yazınız.
Peygamberimizin elçilerindendi. Hitabeti iyiydi. Cesur bir komutandı. Mute savaşında iki kolunu kaybettiği için lakabı Cafer’i tayyar olarak anıldı. Yoksullara, fakirlere yaptığı yardımların çokluğundan dolayı Ebul Mesakin (Yoksulların babası) denilmiştir.
25-Esma binti Ebi Bekir hangi özellikleriyle tanınmaktadır?
Hicret günlerinde Hz. Peygambere ve babasına yardım etmesiyle öne çıkmıştır. Su ve yemek torbalarını bağlayacak bir ip bulamadığında kuşağını ikiye bölüp biriyle su diğeriyle yemek torbasını bağlamıştır. Bundan dolayı lakabı iki kuşaklı manasında Zatun Nitakayn olarak anılmıştır. Esma aynı zamanda cesur bir kadın sabahedir.
26-Hz. Ayşe İslam ilimlerinde kendini geliştirmiş bir kadındır. Hz. Ayşe’nin İslam ilimlerine katkısını kısaca açıklayınız.
Medine’de İslam ilimlerinin temelinin atılmasında, hadis ve fıkıh alanlarında Medine ekolünün oluşmasında yıllarca süren eğitim ve öğretim faaliyetlerinin çok katkısı olmuştur.
27-Hz Fatma, babasına yapılan haksızlıklara karşı çıkmıştır. Annesi Hz. Hatice’ye ev işlerinde yardım etmiştir. Hz. Hasan, Hz. Hüseyin gibi büyük şahsiyetlerin anneliğini yapmıştır. Metinde belirtilen hususlardan yola çıkarak Hz. Fatma’nın özelliklerini yazınız.
Hz. Fatma cesur bir kızdı. Annesine karşı saygılı ve yardımseverdi. Çocuklarına karşı şefkatli ve sabırlı bir anneydi.
28-“O vakit Allah’tan bir rahmet ile onlara yumuşak davrandın! Şayet sen kaba, katı yürekli olsaydın, hiç şüphesiz, etrafından dağılıp giderlerdi. Şu hâlde onları affet; bağışlanmaları için dua et; iş hakkında onlara danış. Kararını verdiğin zaman da artık Allah’a dayanıp güven. Çünkü Allah, kendisine dayanıp güvenenleri sever.” Al-i İmran/159
Ayette, yüce Allah’ın Hz. Muhammed’den (as) beklediği davranışlar nelerdir?
Affedici olması- arkadaşlarının görüşüne önem vermesi- kararlı olması
29-Hz. Ali bilge bir lider olarak Müslümanlara birçok konuda örneklik yapmıştır. Onun hayata ve ahlaka dair birçok sözü vardır. O sözlerinden birisi de “Kendi ayıbını gören, başkalarının ayıbıyla oyalanmaz.” Sözüdür. Hz. Ali bu sözüyle hangi hususa dikkat çekmiştir.
Kendisiyle yüzleşen insan başkalarına söz söylemekten utanır. Çünkü kendisinin yanlış yaptığının farkında olan bir insan ilk önce kendi yanlışını düzeltmekle meşgul olur. İnsanın başkalarının yanlışından değil kendi yanlışından sorumlu olduğuna vurgu yapmaktadır.
30- Hz. Muhammed (as) Muhacirlerle Ensar’ı Medine’de kardeş ilan etmiştir. Bu kardeşlik sözleşmesi neydi ve önemini kısaca açıklayınız.
Kardeşlik sözleşmesine Muahat denir. Bunun önemi ise birbirine yabancı olan iki kesim arasında sevgi ve uyum oluşturarak birlik ve beraberliği sağlamaktı.
Seyit Ahmet Uzun
Bir yanıt yazın